Klavye Tuşlarının Görevleri

Malum artık bilgisayarlar yardımı ile her türlü işlerimizi görüyoruz. Bu işlerimizi görürken de çeşitli girişlerde bulunuyoruz. Sayılar, harfler, nokta virgüller ve benzeri daha bir çok karakter. İşte bu karakterler, rakamları ve daha bir çoğunu yazmanın dışında klavye, işletim sistemine özel çeşitli komutları çalıştırmasında da kullanılmaktadır. Bunlar bazı fonksiyon tuşları aracılığı ile olur. Bu fonksiyon tuşları sayesinde klavye üzerinde var olmayan çeşitli özel karakterleri de yazmak mümkündür. Bütün bu klavye tuşlarının görevlerine bakmadan önce kısaca klavyenin görevine bakalım.  

Klavyenin Babası

Günümüz akıllı cihazları yokken, yazı yazmak ya da yazdırmak için daktilolar kullanılırdı. Daktilolar, mekanik bir mantıkla, basılan harfin şeklindeki demirin mürekkep ile ıslatılıp kağıda vurulması mantığında işlerdi. Fakat zamanla görüldü ki standart bir daktilo ile sadece belirli bir kesim yazı yazabilmekteydi. Başka dillerde ise yazmak imkansızdı. Teknolojinin yayılması ve teknoloji devlerinin işletim sistemleri arasındaki yarış büyüdükçe, klavyelerde bundan nasibini almaya başladı.

Apple vs Microsoft

Zamanın ve günümüzün en büyük iki teknoloji devinden olan bu iki firma, gerek pazarlama stratejilerinde, gerek işletim sistemlerinde hatta klavyelerinde bile farklılıklara gitmişlerdir. Hem işletim sistemleri hem klavyeler arasındaki farklar ise, farklı kombinasyonların farklı sonuçlar doğurmasına sebep olmuştur. Tuşların adları genel olarak aynı olsa da bazı farklılıklar gösterirler. Shift, Alt, Ctrl tuşları Mac klavyelerde de bulunurlar fakat Alt / Option , Ctrl / Control olarak geçer. Bunlara ek olarak birde Command tuşu bulunur. Windowsta bulunan Windows pencere tuşu Mac klavyelerde bulunmamaktadır.

Hangi Tuş Ne Yapar ?

Klavye tuşlarının görevlerini standart ve fonksiyonel olarak gruplandırabiliriz. Standart görevler harf, rakam ve noktalama işaretlerinin yazılmasıdır. Fakat geriye kalan Num Lock, Space, Enter, Back Space gibi tuşların fonksiyonları, işletim sistemine göre değişiklikler gösterir ve çeşitli kombinasyonlarla farklı komutlar ortaya çıkar. Standart klavye tuşlarının görevleri ise şunlardır :

• Shift tuşu : Bu tuşun esas görevi beraber basıldığı tuşların farklı türlerini yazdırmasıdır. Shift ile beraber harflere bastığımızda harfler büyür ve ya küçülür, sayılarla basıldığında ise çeşitli noktalama işaretleri ortaya çıkar. Ek olarak ise Shift ile bir metin belgesine tıklayarak farklı seçim işlemleri yapılabilir.
• Home ve End tuşları : Bu tuşlar çeşitli yazı editörlerinde basıldığında fare imlecini o satırın başına ve ya sonuna getirirler. Shift ile birlikte kullanıldıklarında ise, satır başına yada sonuna kadar olan bütün yazıları seçerler. Bunun dışında internet tarayıcılarında aktif sayfanın en başına ve ya sonuna dönmek için de kullanılırlar.
• Alt ve Ctrl Tuşları : Bu iki tuş, işletim sistemine ait özel komutları aktifleştirmek için kullanılır. Alt + F4 ile o an aktif olan uygulamayı kapatılır. Alt + Tab pencere seçim ekranını aktifleştir, o an kullanılan pencerelerin seçilmesine olanak sağlar. Ctrl + Alt + Delete ile görev yöneticisi açılır. Ctrl + C / X / V / A ise sırası ile kopyala, kes, yapıştır, tümünü seç komutlarıdır.
• Caps Lock : Aktifleştirildiğinde klavyedeki harfleri büyülterek yazar.
• Delete ve Back Space : Bu iki tuş karakter silmek için kullanılırlar. Aralarında ki fark ise Delete fare imlecinin o an aktif olduğu yerden sonraki karakteri, Back Space ise bir önceki karakteri siler.
• AltGr : Bu tuş en sık olarak yerelleştirilmiş klavyelerde o dile özel karakterlerin yazılmasında kullanılır. Örneğin TL sembolü olan ₺ AltGr + T kombinasyonu ile yazılır.
• Fn : Diz üstü bilgisayarların hayatımıza girmesi ile tanıştığımız bu tuş, diz üstü klavyelerinin küçüklüğü dezavantajını egale etmek amaçlı geliştirilmiştir. Eğer klavyede yok ise Num tuşları, bilgisayara ait özel fonksiyonlar bu tuş ile aktif edilebilir.
• Num Lock : Klavyenin sağ tarafında yerleşen Num tuşları dediğimiz tuşların fonksiyonlarını etkiler. Aktileştirildiğin burdaki tuşlar rakam olarak kullanılabilir. Fakat kapatıldığında ise ok tuşları ve ya Home, End, Page Up ve Page Down tuşlarının yerine de kullanılabilirler.
• Page Up ve Page Down : Bu iki tuş, mouse orta tuşu ya da ekranın sağındaki kaydırma çubuğunun klavye üzerindeki kısa yollarıdır. Page Up o an aktif olan ekranı bir ekran boyutu kadar yukarı çıkartır. Page Down ise bir ekran boyu kadar aşağı sürükler.
• Print Screen : Bu tuş yardımı ile o an ki ekranın görüntüsü belleğe alınır. Daha sonra herhangi bir resim editörüne yapıştırılmak üzere bellekte saklanır.
• Enter : İşletim sistemi içinde, o an sadece seçilmiş olan bir uygulamayı çalıştırmak için kullanılır. Çoğu başka programda ise giriş tuşu olarak kullanılır. Yazı düzenleme uygulamalarında ise satır atlama tuşu olarak kullanılır.
• Space ( uzun çubuk ) : Yazı editörlerinde boşluk bırakmak için kullanılır.
• Tab : Yazılım ara yüzlerinde ekrandaki seçimler arasında geçiş yapmak için kullanılır. Yazı düzenleme uygulamalarında ise bir paragraf boşluğu kadar boşluk bırakır.
• Windows Tuşu : Başlat menüsünün açılmasını sağlar. Windows + X ise çeşitli kısayolların olduğu bir menüyü ekrana getirir.
• Esc : Enter tuşunun tersi olarak düşünülebilir. Hemen hemen her uygulama da çıkış tuşu olarak kullanılır.
• Scroll Lock : Bu tuş fare imlecini kilitler. Örnek vermek gerekirse çok sayfalı olan bir dokümanda çalışılan yeri kayıp etmemek için Scroll Lock ile fare imleci kitlenir ve sayfanın aşağı yukarı oynaması böylece engellenmiş olur.
• Harf tuşları : Yerelleştirilmiş klavyeye ait harfleri yazdırır.
• Rakam tuşları : Num ve standart olarak 2 çeşit rakam takımı vardır. Num rakamları kullanmak için Num Lock aktif olmalıdır.
• Matematiksel ve özel karakterler : Shift ve AltGr ile çeitli varyasyonları kullanılabilen bu tuşlar, işletim sistemi ve dile göre çok büyük farklılıklar gösterirler. .

Bazı klavyelerde ise, özellikle diz üstü bilgisayarlarda, o bilgisayar firmasının programlarına yada çeşitli başka programlara ait özel tuşlar bulunur. Bu tuşlar genelde Fn fonksiyon tuşu ile devreye girerler. Bu tuşlardan bazıları ise şunlardır :

• Ekran parlaklığı : Biri yukarı biri aşağı ok gösteren bu iki tuş ekran parlaklığını yükseltip azaltmak için kullanılırlar.
• Ses : Genelde üzerlerinde bir hoparlör simgesi bulunan bu tuşlar sistem sesini yükseltip azaltmaya yararlar. Bunlardan başka bir tuş daha vardır ki o tuş ise sesi tamamen açar ve ya kapatır.
• Medya : Bu tuşlar, o an aktif olarak yürütülen medyayı durdurmak, duraklatmak ve tekrar oynatmak için kullanılırlar.
• Wi-fi adaptör : Kablosuz ağ adaptörünü açıp kapatmak için kullanılır.
• Ekran : Bazı diz üstü bilgisayarlarda ekranı tamamen kapatmak ve açmak içimn bir tuş da bulunur.

Yerelleştirilmiş klavyelerde ise, standart karakterlerin üstünde farklı genelde koyu renklerle yazılmış başka karakterler bulunur. Bu karakterleri yazmak için ise Shift ve AltGr tuşlarından yaralanılır. Fakat bölge ve dil ayarlarından aktif klavye olarak o yerel klavye seçilmemişse o tuşlar çalışmaz, o an aktif olan klavyenin karakterlerini ekrana yazar.